Nature Plants dergisinde 2025 Haziran ayında yayımlanan çığır açıcı bir çalışma, buğday gibi monokot bitkilerde gen düzenleme teknolojisinde büyük bir engeli ortadan kaldırıyor. Çinli araştırmacılar, Barley yellow striate mosaic virus (BYSMV) adlı RNA virüsünü kullanarak, Cas9 ve rehber RNA’ların buğday bitkisine etkin ve kalıtsal bir şekilde aktarılmasını başardı. Bu yöntem, hem transgenik DNA kullanılmadan hem de doku kültürü aşamasına gerek kalmadan kalıcı gen düzenlemesi yapılmasına olanak tanıyor.

Araştırmacılar, Cas9 mRNA’sı ve rehber RNA’lara mobil tRNA dizisi ekleyerek bu bileşenleri bitkinin büyüme noktalarına (aksiller meristem) taşımayı başardı. Böylece bitki henüz kardeşlenmeden önce genetik düzenleme gerçekleşiyor ve yeni sürgünlerde üç farklı homoeoalelde eşzamanlı mutasyonlar oluşuyor. Elde edilen fideler virüsten tamamen arındırılmış şekilde büyüyor ve bu bitkilerde iki alelli ya da homozigot mutasyonlar kalıcı olarak korunuyor.

Bu gelişme, 26 farklı monokot türünü enfekte edebilen BYSMV'nin gen düzenleme aracı olarak kullanımını yaygınlaştırabilir. Ayrıca, bu yenilikçi yöntem, klasik transgenik tekniklere ve zaman alıcı doku kültürü süreçlerine alternatif olarak, daha hızlı, verimli ve genotipten bağımsız bir yol sunuyor.

Orijinal makaleye ulaşmak için tıklayınız.