Etanol (%70 EtOH) solüsyonunu dezenfektan yada antiseptik ajan olarak kullanılır. Laboratuvarda çalışanlar genellikle %70 Etanol kullanır ama neden bunu kullandığını bilmez ya da bunu hiç düşünmemiştir. Etanol ile çalışacağı alanı siler ve yapacağı işe devam eder. Etanolün nasıl etki ettiğini öğrenmek isteyenler için bu yazıyı sizlerle paylaşmak istiyorum.

Eğer bir alanda deney yapılacaksa ve o alanın steril olması isteniyorsa %70 Etanol solüsyonu kullanılır. Peki neden %70'lik Etanol kullanılır? Neden %100 Etanol kullanılmaz?

İlk olarak %100 Etanol kullanırsak neler olduğunu görelim. Saf (%100) etanol proteinle temas edince protein koagüle (çökelmesi) olur. %100 Etanolü tek hücreli organizma üzerine döktüğümüzde etanol, hücre duvarındaki proteinlerle etkileşime girer ve oradaki proteinlerin koagüle olmasını sağlar. Alkol hücre duvarından hücre içine daha fazla ileri gidemeyeceğinden koagüle olmuş proteinler olduğu yerde kalacaktır. Daha fazla koagülasyon gerçekleşmeyecektir. Bu şartlar altında hücre pasif hale gelecektir ama uygun koşullar sağlandığında hücre canlılığını sürdürmeye devam edecektir. Sonuç olarak %100 etanol kullanırsanız bakteri bulunduğu alana yapışacaktır ve hala hayattadır. Amacınıza ulaşmış olmazsınız ve alanınız hala steril değildir. Ayrıca %100 etanol çok hızlı bir şekilde buharlaşacaktır. Maliyet açısından da dezavantajlı olacaktır.

Peki %70 Etanol kullanırsak neler gerçekleşir? %70 Etanol tek hücreli organizmaya dökülürse dilüe (%70 Etanol, %30 su) alkol proteinleri yavaş bir şekilde koagüle edecektir ve tüm proteinler koagüle olmadan alkol hücrenin her yerine ulaşabilecektir. Böylece hücre ölecektir. %70 etanol ozmotik basıncı en yüksek olanıdır. Ozmotik basınçta hücre bütünlüğünün bozulmasına yardımcı olmaktadır. %70 Etanol solüsyonu çok yanıcı değildir ve etki alanı geniştir. %30 su, çözeltiye yeterli polariteyi sağlamaktadır.

Etanolün %50-%80 çözeltileri proteinleri denatüre ederek, lipitleri çözerek bakteri hücre duvarını/zarını parçalar (bütünlüğünü bozar). Çoğu bakteri, mantar ve bazı virüslerde etkilidir, ama bakteri sporuna karşı etkili değildir. Deney yapılacak alana %70 etanol döküldükten sonra ortalama 5 dakika beklemek alkolün kullanım amacı için daha uygun olacaktır.