Son yıllarda sürekli elimizin altında bulunan ve akıllı diye adlandırılan bu cihazlara olan bağlılığımız inanılmaz seviyelere ulaştı. Bununla ilgili yapılan bilimsel araştırmalar her geçen gün çoğalsa da, herhangi bir araştırma yapmadan, kısa bir gözlem ile de kolayca fark edilebilecek boyutlarda bir bağımlılık söz konusu. Yediden yetmişe herkesin elinde olan bu cihazlara bir bağımlı olan da benim yada daha doğrusu bendim.

Burada ise cep telefonu alışkanlıklarının yarar ve zararlarından ziyade kendim nacizane alışkanlık ve bağımlılıkları azaltmak adına ne yaptım bunun üstünden geçeceğim. Zira 2018 senesi sonunda yılın kelimesi Cambridge Dictionary tarafından telefondan uzak kalma korkusu yani “nomophobia” seçildi.

Buda şuan sosyal medya ve akıllı telefon bağımlılığının geldiği boyutu özetliyor. Aynı zamanda son zamanlarda bu konunun ciddi anlamda dikkat çekmesi ile beraber yapılan bir araştırma günlük 1 saatten fazla sosyal medyaya maruz kalındığı takdirde depresyona neden olduğunun kanıtlıyor. Konunun Türkçe olarak bir özetine göz atmak isteyenler ise dunyahalleri.com’un emek verdiği çeviriye göz atabilir.

Peki bu bağımlılığı azaltmak adına nasıl yollar izleyebiliriz. Ben tabi ki bu işin uzmanı değilim fakat bu yolda kendim araştırdığım, bulduğum yada deneyip işe yaradığını gördüğüm 4 farklı metodu sizlerle paylaşacağım.

1.Sosyal Medya Uygulamalarını telefondan silmek: Sosyal medya ve telefon bağımlılığının diğer bağımlılık türlerinden çok ciddi bir farkı bulunmuyor. Kurtulmak kolay gibi görünse de aslında öncelikle bunu kabul etmek daha sonra ise adım adım ilerleyerek azaltmak gerekiyor. Bu noktada direkt olarak bütün hesapları kapatmak veya sadece bir hesabı kapatmak bile insanlara çok zor gelebiliyor. Bende bunu göz önünde bulundurarak ilk aşamada uygulamaları cep telefonumdan sildim. YouTube harici hiçbir sosyal medya uygulaması kalmadı. Fakat hesaplarım hala açık. Böylelikle ulaşmak zorlaşınca sosyal medyayı sürekli kontrol etme isteği de azalıyor. İlk başlarda telefonunuzu elinize alıp boş boş bakıyorsunuz ve ekranı kapatıp yaptığınız işe devam ediyorsunuz.

2.App Detox Tarzı Uygulamalar Kullanmak: Eğer ben uygulamaları tamamen silmek istemiyorum telefonumda durunca da dayanamayıp giriyorum diyorsanız bu uygulama tam size göre. Appdetox cep telefonunuzda kullandığınız diğer uygulamalara sınırlama getirilmesini sağlıyor. Kullanım süresi, kullanım sayısı, günlük veya haftalık girme sınırı gibi kurallar koyulabiliyor. Tabiki Appdetox’un kontrolü sizde olduğu için kuralları değiştirmek elinizde fakat uygulama bir rapor sunduğu için insanı vicdan muhasebesine zorluyor. Ben kullandım çok verim alamadım. Bana kalırsa silmek daha etkili bir yöntem.

3. Bildirimleri Kapatmak: Yapılan bazı çalışmalarda bir çok başarılı fikrin insanların aklına banyoda geldiği belirlenmiş. Bunun sebebi olarak ise banyoda beynimize dış dünyadan gelen uyaran sayısının çok düşük olması ve böylece baş başa kalan beynin hayat kurup üretmeye başlaması olarak görülüyor. Günümüzde tuvalete bile telefonla gittiğimizi düşünürsek bu aslında oldukça önemli bir detay. Kitap okurken, ders çalışırken veya başka herhangi bir şekilde dikkat toplamanız gerektiği anda cep telefonundan gelen bir bildirim her şeyi mahvedebilir. Benim bu konuda ki önlemim whatsapp dışında ki bütün uygulamaların arka planda çalışma özelliğini kapatmak. Böylelikle ekran kapalı iken hiç bir şekilde bildirim gelmiyor. Bu yöntemi kullanırken son güncellemelere sahip akıllı telefonlarda ki odaklanma moduna da değinelim. Bu mod bildirimleri kapatıyor ve uygulamaları açmak için odaklanma modunu kapatmak zorundasınız. Hatta bir uygulamaya tıkladığınız zaman isterseniz 5,15 ve 30 dakika uygulamayı aç seçeneklerini kullanabiliyorsunuz. Fakat süre bittiği an uygulama kapanıyor. Ben aynı zamanda ultra güç tasarruf modunu kullanıyorum. Bu modda telefon bütün uygulamaları kapattığı gibi arama ve mesajlaşma hariç bütün bildirimleri de kaldırıyor. Hatta arka planda çalışma özelliğini de kapattığı için telefonunuz 3310'a dönüyor. Muhteşem bir şey :).

4.Ekrana Bir Uyarı Yerleştirmek: Oldukça basit ve önemsiz gibi görünen bu işlem aslına bakarsanız baya bir işe yaşıyor. Ekran kilidine resim koymak yerine bir uyarı yerleştirmeniz aslında her telefonu elinize aldığınızda uyarılarak farkındalık yaratmak açısından oldukça faydalı. Bu uygulamadan elde ettiğim deneyime göre en az 5’te 1 oranında bir telefon kullanımda düşüş sağlamak mümkün. Mesela benim telefonumun kilit ekranında ingilizce olarak “Read a Book Instead” yazıyor. Sizde benim gibi kitap okuma alışkanlığı geliştirmeye çalışıyorsanız “kitap okuma alışkanlığı kazanmak için en etkili 8 yol” başlıklı yazıma göz atabilirsiniz.

5.Farklı Bir Alışkanlık Edinmek: Sosyal medya kullanımını azaltmanın en güzel yollarından birisi sizi meşgul edecek bir uğraşı edinmektir. Hele bir de akışı yakalayarak zamanı unutacağınız bir an yakaladığınızı düşünün. Çok iyi bir muhabbetin içinde telefona bakmak kimsenin aklına gelmez, yada muhteşem bir filmde zamanın nasıl geçtiğini anlamazsınız. İşte akışı yakalamak böyle bir şeydir. Akış konusu içinde “zamanın hammaddesi yaşam” yazıma göz atabilirsiniz.