Özgür irade, engellenmemiş farklı olası eylem biçimleri arasında seçim yapma kapasitesi veya yeteneğidir. Özgür irade, genellikle tüm olayların önceden belirlendiğini ve bu nedenle insanların özgür iradeden yoksun olduğunu savunan determinizm ile karşılaştırılır. Filozoflar, gerçek özgürlüğün iradelerimizin iyi ile uyumlu olmasını gerektirdiğini, bu özgürlüğün ancak ahlaki eğitim ve öz disiplinle elde edilebileceğini savunurlar.

Peki özgür irade ile determinizm arasında ayrımlar nelerdir ?

Özgür irade ve determinizm iki karşıt felsefi kavramdır. Özgür irade dediğimiz gibi bireylerin geçmiş olaylar tarafından belirlenmemiş seçimler yapma kapasitesine sahip oldukları inancıdır.( Geçmiş olaylardan kastetmek istediğimi bir örnekle açıklayabilirim; elinizde tuttuğunuz bir cismi yukarıdan aşağıya doğru bırakırsanız yerçekimi nedeniyle yere düşeceğini bilirsiniz. Bunu test edip gördünüz ve seçimini kendi hür iradenizle yaptığınızı savunur özgür irade) Öte yandan determinizm, olayların yalnızca tek bir akışının mümkün olduğunu ve özgür iradenin bir yanılsama olduğunu öne sürer.

Özgür irade ve determinizm arasındaki tartışma yüzyıllardır devam ediyor. Bazı filozoflar, determinizmin özgür iradeyi dışlamadığını öne sürerek, hem kararlı hem de özgür olmanın mümkün olduğunu ileri sürerler. Diğerleri, hiç kimsenin eylemlerinden ahlaki olarak sorumlu olmayacağı anlamına geleceği için, özgür iradenin determinizmle bağdaşmadığına inanır.

Nihayetinde, özgür irade ve determinizm arasındaki tartışma henüz çözülmemiştir. Her iki tarafın da zorlayıcı argümanları olduğu, ancak hangi görüşün doğru olduğuna dair kesin bir cevap bulunmamaktadır.