Geçmiş geçmiş göz önüne alındığında bir kişinin gelecekteki olaylarını, kaderlerini gerçekten etkileyen insan özgür iradeye sahiptir. Bu, hiç kimsenin geçmiş geçmişi göz önüne alındığında bir kişinin gelecekteki olaylarını belirleyemeyeceği anlamına gelir ve insanların kaderlerini gerçekten etkileyen seçimler yapabildiklerini özümseyen kişilerin özgür iradesi var sayılabilir.

Hür irade şu şekilde kullanılabilir; dış etkiler veya önceden belirlenmiş olaylar yerine kendi deneyimlerimiz ve tercihlerimiz tarafından belirlenen seçimler yapmak için kullanılabilir. Ayrıca kendimizi Tanrı'dan daha az tercih edileni tercih etmekten ve yıkıma yol açacak olanı seçmekten kurtarmak için de kullanılabilir. Ek olarak, tamamen kaprisli olmaktan ziyade akıl ve amaç ile hareket etmek için kullanılabilir. Son olarak, özgür iradenin kullanılması sonucu eylemlerde bulunmak için kullanılabilir. Ayrıca Özgür iradeyi etkili bir şekilde kullanmak için, kendi önyargılarımızın ve motivasyonlarımızın yanı sıra kararlarımızın potansiyel sonuçlarının da farkında olmamız önemlidir.

Özgür irade kullanarak almak istenilen kararlar dış güçlerin müdahalesi olmadan kişinin seçimlerinin yazarı olmayı içerir. İnsanların özgür irade hakkındaki inançları, kararlarını şekillendirebilir, özgür iradeyi düşünenlerin daha riskli kararlar alma olasılığı daha yüksektir. Özgür irade, insanların eylemlerinden sorumlu tutulmalarına izin verdiği için ahlaki sorumluluk için de gerekli bir koşul olarak kabul edilir. Deneyimden, önsel düşünceden, çeşitli bilimsel bulgulardan ve teorilerden elde edilen argümanlar, özgür iradenin varlığını hem desteklemek hem de çürütmek için kullanılmıştır. Nihayetinde, özgür iradeyi kullanarak karar vermek, bilinçli seçimler yapmak için şahsın kendi inanç ve ahlaki değerlerini tanıması hakim olması gerekir.

Mesela Jean-Paul Sartre, insan varlığının şans veya tesadüf sonucu olduğuna ve insanın seçim yapmaktan kaçamayacağına inanıyordu. Öte yandan Gerard't Hooft, özgür iradeyi, rasyonel faillerin diğer olası alternatifler arasından bir hareket tarzını seçme kapasitesi olarak tanımladı. Jean-Paul Sartre, insanların tamamen özgür olduğuna ve kendi iradeleri doğrultusunda seçimler yapması gerektiğini savunur. Ayrıca, insanların diğer olası alternatifler yerine bir eylem tarzını seçme kapasitesine sahip olduğunu belirten özgürlükçü özgür irade görüşünü de reddeder. Sartre, özgür irade konusunda ne determinist, ne uzlaşmacı ne de liberterdi.

Gerard 't Hooft, determinizm üzerine teoriler öneren Nobel ödüllü bir fizikçidir. Kuantum mekaniğinin tamamen deterministik bir temel teori önerdiğine inanıyor. "Her Şeyin Teorisinde Özgür İrade" adlı makalesinde gerçekliğin deterministik tanımına uyması için özgür iradenin doğasını yeniden tanımlar. Özgür iradenin bir yanılsama değil, fizik yasalarının bir sonucu olduğunu savunuyor. Seçimlerimizin çevremiz ve geçmiş deneyimlerimiz tarafından belirlendiğini anlayarak determinizmin özgür irade ile uzlaştırılabileceğine inanıyor. Ayrıca, kuantum mekaniğinin bazı olayların neden rastgele veya öngörülemez göründüğüne dair bir açıklama sağlayabileceğini öne sürüyor. Hooft’un çalışmalarından sonra birçok fizikçi deterministik kuantum modelleriyle ilgili çalışmalar yapmış ve onu destekleyen sonuçlara ulaşmıştır. Yeni ve alternatif modeller geliştirmeye çalışanlar içerisinde, J. J. Halliwell (2001), M. Blasone; P. Jizba; H. Kleinert (2005), (2006), Michael J. W. Hall (2010) gibi bazı fizikçiler örnek verilebilir.