OR (VEYA) KAPISI NEDİR?
OR (VEYA) KAPISI NEDİR
OR mantık kapısı temel mantık kapıları arasında yer almaktadır. Türkçe anlamı ‘VEYA’ kapısı anlamına gelmektedir. En az iki adet giriş ve bir adet çıkıştan oluşmaktadır. Daha fazla girişe sahip olabilir. Aşağıdaki figürde iki girişli OR mantık kapısı gösterilmektedir.

A ve B giriş uçlarını, F çıkış ucunu temsil etmektedir. OR kapısı mantıksal olarak ‘VEYA’ işlemini yapmaktadır. Bir nevi toplama işlevi görevi görmektedir. OR kapısının fonksiyonu şu şekilde gösterilmektedir.
--> A+B
OR kapısının girişlerine uygulanan değerlere göre gözlemlenen çıkış değerleri değişmektedir. Uygulanacak giriş ve çıkış değerleri için oluşabilecek tüm kombinasyonlar aşağıdaki şekilde verilen doğruluk tablosunda gözlemlenebilir.
DOĞRULUK TABLOSU

Doğruluk tablosundan da görülebileceği gibi giriş değerlerinin her ikisinin de 0 olduğu durumlarda çıkış değeri 0, diğer durumlardaysa 1 olarak gözlemlenir.
Ek olarak OR kapısı Logisim simülasyon programı oluşturularak da uygun giriş ve çıkış değerleri verilerek sonuçlar gözlemlenebilir. Aşağıdaki resimlerde Logisim programı kullanılarak oluşturulmuş OR kapısı görülmektedir. Her bir resimde doğruluk tablosunda verilen dört farklı durum gösterilmiştir.




Hatırlatma: Logisim programı mantık kapılarıyla devre oluşturmak için oldukça kullanışlı bir program. Oluşturulan devrenin doğruluk tablosu ve Karnaugh haritasını da programda görebiliyorsunuz. Ek olarak herhangi bir Boolen cebiri ifadesini girdiğinizde devre program tarafından otomatik olarak oluşturuluyor.
OR kapısının iç yapısını oluşturan devre elemanları ise şunlardır:
- Direnç
- BJT Transistor
- Güç Kaynağı
OR kapısının iç yapısı aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.

Devrede gösterilen Q1 ve Q2 transistörleri, her iki giriş değeri lojik 0 olduğunda kesme durumundadır. Başka bir deyişe her iki giriş değeri de lojik 0 durumunda olduğunda transistörler tetiklenmez. Bu nedenle R3 direnci üzerinden akım geçmez ve çıkış 0 olarak gözlemlenir. Girişler değerlerinden en az biri lojik 1 durumunda olduğunda, giriş değeri lojik 1 olan transistör iletim durumuna geçer.
Transistörlerden bir tanesinin tetiklenmesiyle birlikte R3 direncinin üzerinden akım geçer ve çıkış değeri lojik 1 olarak gözlemlenir.
Ek olarak elektriksel devre kurularak da OR kapısının işlevi elde edilebilir. Bunun için gerekli olan devre elemanları:
- Buton
- Gerilim kaynağı
- Lamba
Devre aşağıdaki şekilde gösterilmiştir.

Devrede kullanılan A ve B butonları girişleri temsil eder. L1 olarak adlandırılmış olan lamba ise çıkış ucunu temsil etmektedir. Devrede gerilim kaynağı 12 Volt olarak kullanılmıştır. Devrede kullanılan butonlar paralel olarak bağlanmıştır. Lambanın yanar durumda olması için butonlardan yalnızca 1 tanesinin kapalı durumda olması yeterlidir.
Daha açık ifade edecek olursak butonlar kapalı olduğunda lojik 1’i temsil eder. Açık olduğu durumdaysa lojik 0’ı temsil eder. OR kapısının fonksiyonundan girişlerden sadece bir tanesinin lojik 1 durumunda olduğunda çıkışın lojik 1 olarak gözlemlendiğini biliyoruz. Bu devrede de benzer şekilde butonlardan bir tanesi kapalı konumda (yani lojik 1 konumunda) olduğunda lamba yanar (lojik 1 değerini verir).
Yukarıda verilen OR iç yapısı ve OR devresi Proteus simülasyon programı kullanılarak çizilmiştir.
---> Bir sonraki yazıda NOT mantıksal kapısı detaylı şekilde açıklanacaktır.
1
Henüz hiç yorum yapılmamış.