Peki, Nietzsche bu denklemin neresinde yer alıyor? Friedrich Nietzsche Dionysos’çu bakış açısına sahip bir filozof olarak bilinir. Dionysos Yunan Mitolojisi’nde şarap, festival, delilik, kargaşa ve tutku tanrısıdır. Karşıtı Apollo ise düzen, harmoni, mantık, saflık, kimlik gibi kavramların tanrısıdır. Nietzsche’nin nihilizminde Dionysos’çu bakış açısı, özellikle tutku ve kargaşa kavramları üzerinden, büyük rol oynar. Ona göre hayatın anlamının olmayışı ve hiçbir şeyin bilinemeyeceği argümanı, insanları kargaşanın ortasına atmıştır. Bu yüzden de bütün bu belirsizlik ve deliliklerin içinde sürreal olmayan tek his “Tutku”dur der. Gerçek ve Doğru gibi kavramlar evrensel nitelik taşıyorsa, bunun, bireylerin tutkularının onlara verdiği amaç hissi sayesinde olduğunu savunur. Fakat her tutku bir amaca hizmet etmez ve hatta çoğu zaman bu tutkular etrafında alınmış aksiyonların sonuçları bizi yine üzüntüye ve umutsuzluğa sürükler diye de ekler. Tanrı öldü diyerek aslında bu dünyaya gelişimizin en sorgulanmayacak nedenini yani ilahi yaratıcıyı denklemden kaldırmıştır. Yaratıcımızın ölmesi halinde “Neden” sorusuna asla bir cevap bulamayacağımız gerçeği onu hiççiliğe itmiştir. Bu da ilk başta Sisyphus’un Thanatos’u zincirlediği olayda olduğu gibi kimsenin ölememesinden dolayı, yeryüzündeki savaşların anlamını kaybetmesine benzerlik gösteriyor.

Bu filozoflar hayatlarının büyük bir bölümünü “Neden” sorusuna cevap bulmak için harcarken, bugüne kendilerince çok değerli kavram çözümlemeleri bırakmışlar. Sanırım Heidegger benim için diğer bahsettiğim filozoflardan bir tık daha bana yakın geliyor. Kendi naçizane düşüncemi eklemem gerekirse, hayatın anlamını, neden var olduğumuzu sorgulamak ya da bir amaç doğrultusunda kendimize bir kimlik belirlemek ama o kimliğe göre bir hayat şekillendirememek bizi varoluşsal krizlerin içine daha çok itiyor. Benim de bu varoluşsal kriz dönemlerinden birindeyken Sisyphus Miti’yle haşır neşir olmam sizlerin başını bu yazıyla ağrıtmama yol açtı. Umarım beğenmişsinizdir.